سهام فرائض
سهام فرائض شش
سهم الإرث است که در
قرآن کریم تعیین شده است.
سهم الإرث‌هاى تعیین شده در
قرآن کریم را سَهام فرائض می‌گویند.
سهام جمع سهم و فرائض جمع فریضه و مراد از آن شش
سهم الإرث نام برده شده در قرآن کریم است
که عبارتند از: نصف، دو سوم، یک سوم، یک چهارم، یک ششم و یک هشتم که هر کدام سهم فرد یا افرادى خاص از اعضاى خانواده و بستگان
میت مى‌باشد.
فقها از این شش سهم به فرائض یا سهام فرائض تعبیر کرده‌اند.
امام خمینی در
تحریرالوسیله می‌نویسد:
وارث، یا با «فرض» ارث می‌برد یا با «قرابت»، و مقصود از «
فرض»، همان
سهم مقدر و کسر معین‌شده‌ای است که خدای متعال آن را در کتاب کریمش نام برده است.
فروض نصف است و نصف آن است و نصف نصف آن است و دو ثلث است و نصف دو ثلث است و نصف نصف دو ثلث است.
به‌عبارت‌دیگر «فروض شش تا می‌باشد؛ و صاحبان این فرض‌ها سیزده (گروه) هستند.»
اول: نصف است و آن برای
دختر یگانه است درصورتی‌که فرزندی غیر ممنوع از ارث، با او نباشد و این قید در تمام طبقات و درجاتی که می‌آیند، معتبر است. و برای
خواهر یگانه پدر و مادری یا پدری است درصورتی‌که برادر این‌چنینی با او نباشد. و برای
شوهر است درصورتی‌که زوجه، فرزندی - اگرچه پایین برود - نداشته باشد.
دوم: ربع (یک چهارم) است و آن برای
زوج است درصورتی‌که
زوجه فرزندی داشته باشد، اگرچه پایین برود. و برای
زن است اگر شوهر فرزندی نداشته باشد، اگرچه پایین برود.
سوم: ثمن (یک‌هشتم) است و آن برای زوجه است درصورتی‌که شوهر فرزندی داشته باشد اگرچه پایین برود.
چهارم: ثلث (یک‌سوم) است و آن برای
مادر است به شرطی که میت مطلقا فرزند نداشته باشد اگرچه پایین برود و به شرطی که برادرهای متعددی نداشته باشد، همان طور که با شرایطش گذشت. و برای
برادر و خواهر مادری است درصورتی‌که متعدد باشند.
پنجم: دو ثلث است و آن برای دو دختر و بیشتر است درصورتی‌که میت پسری نداشته باشد. و برای دو خواهر - و بیشتر - پدر و مادری است درصورتی‌که برادر پدر و مادری نباشد، یا دو خواهر - و بیشتر - پدری است درصورتی‌که برادر پدری نباشد.
ششم: سدس (یک ششم) است و آن برای
پدر است با وجود فرزند مطلقاً. و برای مادر است با وجود
حاجب از ثلث یعنی فرزند و برادر و خواهر بنابر آنچه که گذشت. و برای برادر یا خواهر مادری است درصورتی‌که از طرف مادر، متعدد نباشند.
